دولت‌ها با بورس چه کردند؟

فرازو فرود‌هایی که در بورس از شروع دولت هاشمی تا پایان دولت روحانی اتفاق افتاد.

در واقع فعالیت بورس اوراق بهادار از ۱۵ بهمن سال ۴۶ و با ورود سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی، شرکت نفت پارس، اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اوراق قرضه عباس آباد آغاز شد.

 

طی ۱۱ سال فعالیت بورس تا پیش از انقلاب اسلامی در ایران، تعداد شرکت‌ها، بانک‌ها و شرکت‌های بیمه پذیرفته شده از ۶ بنگاه اقتصادی با ۲۶۰ میلیون تومان سرمایه در سال ۴۶ به ۱۰۵ بنگاه با بیش از ۲۳ میلیارد تومان در سال ۵۷ افزایش یافت،

همچنین ارزش معاملات در بورس از یک میلیون و ۵۰۰ هزارتومان در سال ۴۶ به بیش از ۳ میلیارد و ۴۰۰ میلیارد تومان تا سال ۵۷ افزایش یافت.

شاخص بورس در دوره سازندگی تا هزار و ۶۰۰ واحد رسید

دوره هاشمی در سال‌های ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶ که دوره سازندگی محسوب می‌شود، بازار بورس به اوج رشد خود نزدیک شد و رنگ و بوی بیشتری به خود گرفت، با پایان یافتن جنگ، در چهارچوب برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تجدید فعالیت، بورس اوراق بهادار به عنوان زمینه‌هایی برای اجرای سیاست‌های خصوصی سازی مورد توجه قرار گرفت، هاشمی رفسنجانی به اقتصاد ترکیبی معتقد بود، دیدگاهی کاملا برخالف اقتصادیون سنتی آن زمان؛ همین دیدگاه او سبب شد، تا بازار سرمایه در زمان وی با تحولات عمیقی مواجه شود.در این دوره شاخص کل بورس در سال 70 برابر 472.1 واحد بود،که در پایان ریاست جمهوری او در سال 76 به 1653.1 واحد رسید.

شاخص در دولت اصلاحات روی عدد ۹ هزار ۴۵۹ واحد توقف کرد

در دوره خاتمی تخریب اعتماد مردم نسبت به بازار سرمایه باعث شد بورس وارد فاز رکودی شود، شکل گیری حباب در بازار و رشد غیرواقعی قیمت سهام شرکت‌ها در این دوره مهمترین عامل نزولی شدن شاخص و خروج سرمایه گذاران از بورس اوراق بهادار پس از سال‌های ۸۲ و ۸۳ بود، اما دولت اصلاحات در حالی به کار خود پایان داد که، شاخص کل بورس در سال ۸۴ با روندی کاهشی همراه شد و در نهایت به ۹ هزارو و ۴۵۹ واحد بسنده کرد.  در این دوره شروع شاخص یک هزار و 653 و تحویل شاخص در عدد 9 هزار و 459 واحدی  بود و رشدی معادل 472 درصد داشت.

بورس در دوره احمدی نژاد رشدی معادل ۵۰۳ درصدی داشت

 

ابزار‌های جدید مالی، تنوع محصولات بازار، شکل گیری صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک، بازگشت اعتماد به بازار، رکود بازار‌های موازی و ورود نقدینگی به بورس در کنار رشد قیمت فلزات اساسی در بازار‌های جهانی از مهمترین عوامل روند صعودی بازار سرمایه بوده است، رشد حجم و تعداد معاملات در کنار افزایش اقبال عمومی به بورس سبب شد تا دولت برای بهتر شدن زیرساخت‌های معاملاتی این بازار و تجهیز آن به ابزار‌های نوین الکترونیکی اقدام‌هایی را صورت دهد، به همین منظور سیستم معاملاتی جدیدی برای بورس تهران خریداری شد.در این دوره شروع شاخص 9 هزار و 459 واحد و تحویل شاخص در عدد 57 هزار واحدی بود و رشدی معادل 503 درصدی داشت.

یک میلیون ریزش بورس از دعوت روحانی تا به امروز

سال ۹۹ بی گمان سال کم نظیری در تاریخ اقتصادی ایران بود، سالی که به علت آثار مخرب بیماری کووید ۱۹ و تحریم‌های ظالمانه ایالت متحده برای مردم ایران سال سختی بود، اما در تقویم اقتصادی سال ۹۹ یک اتفاق مهم رخ داد، عده‌ای کثیری از مردم به سرمایه گذاری در بورس روی آوردند و در نتیجه ورود نقدینگی عظیم ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی شاخص کل بورس تا رقم ۲ میلیون واحد صعود کرد.  در این دوره شروع شاخص  عدد 57 هزار واحدی بود و تا به اکنون روی کانال 1 میلیون 161 هزار واحدی قرار دارد.

استعفای شاپور محمدی

پس از کش و قوس‌های فراوان در روز ۲۳ فروردین شاپور محمدی رئیس اسبق سازمان بورس اوراق بهادار استعفا کرد و به جای او حسن قالیباف اصل به ریاست سازمان بورس منصوب شد، یکی از مهمترین اتفاقات بورس در فصل بهار عرضه دارا یکم در روز اول خرداد ماه بود، صندوق واسطه گری مالی یکم با نماد دارا یکم متشکل از سهام بانک‌های دولتی و شرکت‌های بیمه بود که، توسط دولت در بازار سرمایه ارائه شد، همچنین دولت در اقدامی دیگر در ۶ خرداد  30  درصد  از سهام عدالت را آزاد کرد، در آخرین روز معاملاتی فصل بهار در ۳۱ خرداد ماه شاخص کل بورس در رقم یک میلیون  صد هزار واحدی قرار داشت، تا بازدهی بورس در فصل بهار ۱۴۷ درصد باشد.

شاخص سقف ۲ میلیون واحدی خود را تجربه کرد!

در روز ۱۲ مرداد ماه شاخص کل بورس به سقف تاریخی ۲ میلیون واحدی رسید، قله تاریخی که خیلی زود از دست رفت و آخرین بار این رقم در روز ۲۰ مرداد بر تابلوی بورس نقش بست، پس از آن شاخص بورس روندی نزولی پیدا کرد و سهامداران را دچار ترس و نگرانی کرد. در نتیجه این وضعیت حواشی بازار سهام افزایش یافت.

به درازا کشیدن توقف نماد‌هایی مانند شستا و اختلاف نظر وزاری نفت و اقتصاد درباره عرضه نماد پلایش یکم از حواشی مهم این دوره بورس بود، در نهایت در روز‌های پایانی شهریور نماد پلایش یکم که ترکیبی از سهام ۴ نماد پالایشی شتران، شپنا، شبندر و شبریز و ... در بورس عرضه شد.

استعفا دامن قالیباف اصل را هم گرفت!

با شدت گرفتن ریزش شاخص بورس و شکل گیری موج خروج سهامداران حقیقی از بازار، سیاست گذار برای جلوگیری از سقوط بورس تصمیماتی گرفت، یکی از تصمیمات جنجالی در روز‌های ابتدایی مهرماه ممنوعیت معاملات روزانه بود، به این معنی که سهم خریداری شده در همان روز قابل فروش نبود، تصمیمی که در روز پنجم مهرماه گرفته شد و در روز ۲۰ آبان لغو شد.

روز دوشنبه ۲۸ مهرماه شاخص کل بورس تهران هزار واحد ریزش کرد. بزرگترین ریزش بورس که به دوشنبه سیاه معروف شد، در این روز شاخص کل به کانال یک میلیون و 400 هزار واحدی سقوط کرد و در آخرین روز کاری آذرماه شاخص کل بورس به سطح یک میلیون و ۴۳۹ هزار واحد رسید، در انتهای دی ماه حسن قالیباف اصل رئیس وقت سازمان بورس استعفا کرد، استعفای پرحاشیه‌ای که با چند مرتبه تایید و تکذیب همراه بود، یک هفته بعد محمدعلی دهقان دهنوی به ریاست سازمان بورس منصوب شد، در دوره ریاست دهقان دهنوی در بهمن ماه دامنه نوسان قیمت سهام به ۲-و ۶ +تغییر کرد، تصمیمی که از ۲۵ بهمن ماه اجرائی شد و با انتقادات فراوانی همراه بود، اما در کاهش نرخ نزول قیمت‌ها تاثیرگذار بود.
در پایان باید بگوییم، که دولت جدید در صحبت‌های روز گذشته خود از باز گرداندن، اعتماد مردم به بازار سرمایه صحبت کرد و گفت بازار سرمایه جایی برای تامین مالی دولت نیست، بنا بر این گفته‌ها امیدواریم در دولت جدید بورس جایگاه ایمنی برای سرمایه‌های بی پناه مردم شود.